Paardencoaching als hulpmiddel voor kankerpatiënten

"Een wereldbaan", noemt lector Kathalijne Visser haar werk als lector Human-Animal Interactions aan Aeres Hogeschool Dronten. Ze doet onderzoek naar voornamelijk paarden en honden die door mensen worden ingezet. Bijvoorbeeld voor therapie- en beveiligingsdoelen.

In het KIEM-project ‘Paardencoaching voor (ex-)kankerpatiënten’ onderzoekt ze samen met Aeres-onderzoekers en paardencoaches het effect van coaching met paarden op mensen die kanker hebben of hebben gehad.

Mensen die kanker hebben of hebben gehad kampen hierdoor vaak met mentale problemen. Kan paardencoaching hen hierbij helpen? Met hulp van een KIEM-subsidie zijn lector Kathalijne Visser, docent-onderzoeker Teatske Pol en docent en paardencoach Henka Rooze-Veenstra samen met een aantal praktijkpartners aan de slag gegaan om dat uit te zoeken. Een KIEM-subsidie geeft hogeschoolonderzoekers een jaar de tijd om verkennend onderzoek te doen naar een onderwerp.

“Paarden zijn kuddedieren en daardoor kampioen in het spiegelen van gedrag. Dat maakt ze ideaal als als hulp bij therapie of coaching.” Paardencoach Henka legt uit hoe ze paarden inzet bij kankerpatiënten. “Een paard reageert op gedrag, gevoelens en stemmingen door bijvoorbeeld te vluchten, zich open te stellen of te rollen.”

Door met een cliënt over zijn of haar gevoelens en ervaringen te praten en te kijken naar de reacties van het paard, leert de cliënt over het omgaan met die gevoelens en bewust te zijn van eigen gedrag en hoe hierin de regie te pakken. Het heeft al veel mensen geholpen. Maar specifiek onderzoek naar de inzet bij (ex-)kankerpatiënten was nog niet eerder gedaan.

De hulpvraag van (ex-)kankerpatiënten bleek vaak vergelijkbaar met die van mensen met een trauma. De onderzoekers hebben een aantal proefpersonen gevolgd die 3 coachingssessies met paarden kregen. Daarnaast was er een controlegroep, die door middel van therapie met een VR-bril (waarin beelden van paarden werden getoond) vergelijkbare sessies aangeboden kregen.

In de praktijk bleek het best lastig te zijn om de coachingssessies met elkaar te vergelijken. Mensen uit deze doelgroep kunnen met de dag verschillen in hoe ze zich voelen, hoe ze reageren. “Je kan het niet van tevoren voorspellen hoe zo’n coachsessie eruitziet”, vertelt Henka Rooze-Veenstra.

“Om echt heel harde conclusies te trekken was dit onderzoek te klein en hebben we te weinig data kunnen verzamelen. Maar dát het de coachees wat heeft gebracht is duidelijk. Op het eindsymposium heeft een van de proefpersonen uitgebreid en met emotie verteld over haar positieve ervaring. Dit project krijgt zeker een vervolg, en dat was ook het doel van dit verkennende KIEM-project”, aldus Kathalijne Visser.

Dat het een KIEM-subsidie was, werkte heel goed. Het geeft ruimte om te verkennen en is laagdrempelig. Zo’n jaar is maar kort, het is belangrijk om snel te beginnen. “We begonnen middenin coronatijd”, vertelt Kathalijne Visser. “Dat had als voordeel dat we snel konden sparren in digitale vergaderingen met de praktijkpartners. Maar het had als nadeel dat het veel lastiger was om de coachingssessies met de proefpersonen te plannen.” Hun tip voor andere KIEM-onderzoekers: houd het klein en overzichtelijk.

Hoewel dit onderzoek op de menskant focust, houdt lector Kathalijne Visser zich in andere onderzoeksprojecten vooral bezig met de kant van het dier. Zo onderzoekt ze bijvoorbeeld de invloed van paardensport op het welzijn van het paard. “Het uitgangspunt is: als je dieren inzet voor je plezier of een ander doel, mag het ze geen schade toebrengen.”

Haar baan heeft ze eigenlijk zelf mogen creëren: “Ik werkte als onderzoeker bij team praktijkgericht onderzoek en er was behoefte aan meer onderzoek bij de onderwijsopleidingen Diergezondheid en Management en Hippische Bedrijfskunde."

"Met mijn lectoraat richt ik mij op het welzijn van diersoorten die in beide opleidingen voorkomen, daarmee hebben we een mooie koppeling waardoor ook studenten nauw betrokken zijn bij het onderzoek in het lectoraat. Het is mooi om met dieren bezig te zijn, maar het zijn ook onderwerpen die vaak gevoelig liggen in het maatschappelijk debat.” Dat maakt haar werk soms wel ingewikkeld. “Maar ook heel interessant”, lacht ze.