SPRONG-trajecten 2022 - 2030 (ronde 1)

Productie wordt steeds meer datagestuurd. Deze vorm van ondernemen vergt kennis over het verkrijgen, verwerken, toepassen en analyseren van data. Dat vraagt om gevoelige sensoren, analyse-software, robuuste processing-informatica, slimme algoritmes, handige robots en hightech mechatronica. Op dat gebied is voor veel mkb’s nog een lange weg te gaan.

In de Researchgroup for Digital Driven Manufacturing helpen Saxion en Windesheim in samenwerking met 6 kernpartners en ondersteund door TechForFuture ondernemers om deze uitdaging te volbrengen. Om dat te bereiken ontwikkelen de lectoraten Industriële Automatisering & Robotica, Ambient Intelligence en Mechatronica kennis en versterken deze met cross-overs op de grensvlakken van sleuteltechnologie en praktijk. De kennis wordt vervolgens geïmplementeerd in fieldslabs en in meerdere bachelor- en masteropleidingen van de hogescholen.

Penvoerder van dit traject: Saxion

De SPRONG-groep PREVENT werkt aan het vergroten van de kwaliteit van (samen)leven in de stedelijke omgeving, door integrale wijkgerichte preventie op het snijvlak van gezondheid en welzijn. Om gezondheidsverschillen bij de kern aan te pakken is integratie van kennis en onderzoek uit het sociale en gezondheidsdomein cruciaal, en is naast een persoonsgerichte ook een collectieve aanpak in de wijk noodzakelijk.

PREVENT omvat verschillende lectoraten uit het gezondheids- en welzijnsdomein van Hogeschool Utrecht en Hogeschool van Amsterdam. Met een breed spectrum van betrokkenen bouwt deze SPRONG-groep aan een goede (wijk)infrastructuur, zodat professionals in fieldlabs in de wijk optimaal interprofessioneel samenwerken en gezamenlijk met onderzoekers, beleidsmakers, docenten, studenten en bewoners leren en onderzoeken in communities of research and practice.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool Utrecht

Huidig artificial intelligence (AI)-onderzoek is veelal fundamenteel. Het richt zich op de technologie en geeft daarmee onvoldoende antwoord op de vraag hoe AI op een verantwoorde wijze te implementeren is. Deze SPRONG-groep, bestaande uit Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Utrecht en 7 kernpartners, verricht onderzoek naar verantwoorde AI-oplossingen voor bedrijven en instellingen. Op basis hiervan wordt een Responsible Applied AI-methodologie ontwikkeld die helpt om AI-oplossingen te ontwerpen, ontwikkelen en implementeren.

Om deze methodologie te ontwikkelen is kennisopbouw en -deling nodig die onderzoekers samen ontwikkelen met de beroepspraktijk. Startpunt is daarom de (door)ontwikkeling van 3 hybride leeromgevingen rondom de toepassingsgebieden Retail, Zakelijke dienstverlening en Media, waarin ontwerpers, AI-ontwikkelaars, probleemeigenaren, eindgebruikers, onderzoekers en studenten samen optrekken. Gedurende het SPRONG-programma wordt het aantal toepassingsgebieden uitgebreid en waar mogelijk nationaal opgeschaald.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool van Amsterdam

Digital Realities zijn slimme en interactieve digitale omgevingen die naadloos integreren met data, artificial intelligence, machine learning, modelling simulation en game- en mediatechnologieën zoals virtual reality. Deze innovatieve technologieën worden al in veel domeinen ingezet, maar er is behoefte aan discipline overstijgende theorieën, methodologieën en tools. De SPRONG-groep DIGIREAL-XL bouwt daarom aan een Research, Development & Innovation-centrum, met als thema Digital Realities voor sociaaleconomische impact.

De SPRONG-groep, bestaande uit onder andere Breda University of Applied Sciences en Fontys Hogescholen, ziet Digital Realities als een geïntegreerd sociaal-technisch concept en werkt aan effectieve en efficiënte ontwikkeling en productie ervan in een intersectoraal en discipline overstijgend netwerk. Dit netwerk bestaat bijvoorbeeld uit MindLabs, publieke partijen, fieldlabs en netwerkorganisaties zoals Digishape en Chronosphere.

Penvoerder van dit traject: Breda University of Applied Sciences

Kunststoffen zijn onmisbaar in onze samenleving. Tegelijkertijd zorgen kunststoffen voor een behoorlijke milieudruk door het gebruik van fossiele grondstoffen, CO2-emissies, zwerfafval en microplastics. Een van de maatschappelijke opgaves is om het ontwerp van kunststoftoepassingen circulair te maken en de beschikbare hoeveelheid plastics maximaal te recyclen.

De SPRONG-groep, bestaande uit onder andere NHL Stenden Hogeschool, Hanzehogeschool Groningen, Rijksuniversiteit Groningen en het Nationaal Testcentrum Plastics, werkt met lectoraten, consortiumpartners en bijbehorend netwerk aan een transdisciplinair onderzoeksprogramma en aan een stevige interne en externe profilering. Daarnaast gaat de SPRONG-groep aan de slag met een PhD/Postdoc-programma, verbindt het de beroepspraktijk en verkent het de oprichting van een practoraat.

Penvoerder van dit traject: NHL Stenden Hogeschool

Goederenvervoercorridors zijn cruciaal voor de Nederlandse economie. Tegelijkertijd vormt verduurzaming van de corridors een steeds grotere uitdaging. De onderzoeksgroep Greening Corridors doet onderzoek naar de ontwikkeling en het functioneren van duurzame logistieke corridors. 3 thema’s staan daarin centraal: beter benutten van capaciteit van infrastructuur en vervoermiddelen, schone, veilige en autonome modaliteiten en digitalisering van de keten.

Greening Corridors bestaat uit onderzoeksgroepen van Hogeschool Rotterdam, HZ University of Applied Sciences, HAN University of Applied Sciences, Hogeschool van Amsterdam, Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek, Instituut Fysieke Veiligheid. Met het intensiveren van de huidige samenwerking streeft de SPRONG-groep onder andere naar versterking van de methodologie van praktijkgericht onderzoek in de logistiek, een multidisciplinaire aanpak van logistieke vraagstukken en deelname aan internationale netwerken en onderzoeksprojecten.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool Rotterdam

Wereldwijd staan we voor de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving. Biobased materialen zijn beter voor het klimaat en krijgen daarom een hoge prioriteit in het Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid. De afgelopen jaren is al veel onderzoek gedaan naar de technologie rondom biobased materialen, maar succesvolle businesscases zijn schaars. Om de transitie naar biobased materialen te stimuleren is interdisciplinaire samenwerking noodzakelijk.

In de SPRONG-groep Living Ecosystem bundelen HZ University of Applied Sciences, Hogeschool Rotterdam en Avans Hogeschool hun krachten op het gebied van biobased ingrediënten, circulair bouwen en bioplastics. Rondom deze thema’s worden intersectorale communities georganiseerd en interdisciplinair onderzoek gestimuleerd. De groep wordt ondersteund door een breed consortium en ook bestaande fieldlabs worden ingezet om biobased materialen succesvol in te zetten in de praktijk.

Penvoerder van dit traject: Avans Hogeschool

Nederland wil in 2050 circulair zijn. Dat vraagt om een transitie in de wijze waarop onze samenleving onderneemt, samenwerkt, denkt en doet. Stedelijke regio’s zijn de geijkte plek om een transitie naar een circulaire economie in gang te zetten door hun dichte concentratie van kennis, kapitaal, data en bronnen op een relatief klein oppervlak. CIRCOLLAB richt zich daarom op het versterken van interdisciplinair praktijkgericht onderzoek voor de circulaire transitie in de metropoolregio Amsterdam.

De SPRONG-groep CIRCOLLAB ontwikkelt een regionale infrastructuur voor het inventariseren en prioriteren van onderzoeksbehoeften en het programmeren, opbouwen en uitwisselen van kennis. Hierbij worden kennis en ervaringen uit circulaire initiatieven, experimenten, onderzoek en onderwijs aan elkaar en aan fysieke experimenteerruimtes verbonden. Zo ontstaat een krachtige interdisciplinaire SPRONG-groep met de ambitie om het consortium uit te laten groeien tot de regionale spil op het gebied van de circulaire transitie in grootstedelijke regio’s.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool van Amsterdam

De energietransitie en verduurzaming van de gebouwde omgeving vormt een complex vraagstuk. De ontwikkeling gaat veel langzamer dan gepland en stagneert zelfs. Technische oplossingen zijn vaak voorhanden, maar complexiteit op het sociale vlak belemmert introductie in de praktijk. Een transdisciplinaire aanpak is noodzakelijk om dit te veranderen. De SPRONG-groep SURE (SUstainable Cities and REgions) brengt technologische ontwikkelingen en sociale verandering bij elkaar vanuit een integraal perspectief.

Lectoren van Hogeschool Utrecht en Hanzehogeschool Groningen werken al jarenlang samen op dit thema, vanuit het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities en het Centre of Expertise Energy. Als SPRONG-groep versterken de deelnemende partijen hun expertise over energietransitie en duurzaamheid met kennis over leren en innoveren, communiceren en digitaliseringsprocessen. In co-creatie met regionale en (inter)nationale partners streeft SURE ernaar slimme duurzame en leefbare steden te creëren voor en met burgers, inclusief kwetsbare groepen.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool Utrecht

Duurzame waterstof sluit aan bij de maatschappelijke behoefte rondom de energietransitie en de vraag van een groeiende groep technologiebedrijven in de regio Oost-Nederland. Met de SPRONG-groep Decentrale Waterstof bundelen HAN University of Applied Sciences en Saxion hun ambities en expertise op dit gebied. Vanuit het technische perspectief van systeemintegratie wil de groep decentrale waterstofoplossingen ontwikkelen, met oog voor meer dan techniek.

De SPRONG-groep wil samen met bedrijven en kennisinstellingen in de regio Oost-Nederland doorgroeien naar een sterke onderzoeksgroep met voldoende kritische massa om ook in Europa gezien te worden. Met bereikbaar onderzoek, hoogstaand onderwijs en cursussen op bachelor- en masterniveau, shared facilities, living labs, en (inter)nationale projecten voegt de groep waarde toe aan het onderwijs, de bedrijven en de energietransitie. Dit wordt geborgd in een Knowledge Base met meetdata, resultaten van experimenten, modellen, lesmateriaal en publicaties.

Penvoerder van dit traject: HAN University of Applied Sciences

De steeds urgenter wordende problematiek van watergerelateerde gebiedsopgaven in het Nederlandse deltagebied vraagt om innovaties, van technische en niet-technische aard. Belangrijk is dat innovaties verder komen dan de experimenteer- en pilotfase. Dat kan alleen door een intensief samenspel tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstituten, burgers en belangenpartijen vanaf het prille begin.

De SPRONG-groep Deltatechnologie heeft de ambitie om de transitie naar een robuuste en duurzame Nederlandse delta op gang te brengen. De SPRONG-groep creëert langjarige samenwerkingsverbanden en open innovatie-omgevingen met onderwijs, overheid en marktpartners en met praktijkgericht onderzoek als vliegwiel: living labs. Door samen met de regionale belanghebbenden op zoek te gaan naar antwoorden op complexe vraagstukken, vormen de living labs een verbonden ecosysteem van regionale learning communities.

Penvoerder van dit traject: HZ University of Applied Sciences

Om de Nederlandse klimaatdoelstellingen te halen moet de chemische sector in de komende decennia sterk verduurzamen. Chemische processen moeten energiezuiniger worden en de grondstoffen moeten bij voorkeur uit hernieuwbare grondstoffen en/of CO2 komen. Een consortium bestaande uit Hanzehogeschool Groningen, NHL Stenden Hogeschool, Zuyd Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen gaat samen met overheden en het bedrijfsleven de biobased transitie verder vormgeven.

Het consortium beoogt om vanuit de kennisinstellingen, met het bedrijfsleven en overheden op het onderwerp biobased transitie, nieuwe economische activiteiten en werkgelegenheid te creëren. Daarnaast wordt de samenwerking tussen de betrokken kennisinstellingen versterkt en worden er (gezamenlijke) onderwijsprogramma’s ontwikkeld, openstaand voor het bedrijfsleven. De focus ligt op de regio Noord-Nederland, mede omdat daar vrijwel alle voorwaarden aanwezig zijn om de circulaire transitie te realiseren.

Penvoerder van dit traject: Hanzehogeschool Groningen

Nederland wordt 100% circulair in 2050. Om dit te bereiken moeten producten anders worden vormgegeven en processen anders worden georganiseerd. Veel bedrijven zijn hier nog niet op ingesteld. Zuid-Nederland heeft als innovatieve industriële regio een bovengemiddelde opgave, maar is ook sterk georganiseerd om deze op te pakken. De SPRONG-groep De Circulaire Sprong legt de basis voor een industriële circulaire transitie.

Het doel is om een nieuw economisch verdienvermogen en maatschappelijke impact te ontsluiten in de regio. Daarvoor is een breed consortium samengesteld. Met de partners Brainport Smart District en Midpoint Brabant zijn 2 vraaggestuurde living labs geïdentificeerd. In lijn met de regionale zwaartepunten zet het consortium in op 2 extra living labs op de thema’s hightech en food.

Penvoerder van dit traject: Fontys Hogescholen

Systemisch co-design is een netwerkaanpak die de brede en diffuse velden van design en het systemisch perspectief bij elkaar brengt als manier om complexe, weerbarstige maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. De doelstelling van deze SPRONG-groep is om hét (inter)nationaal erkend lerend Expertise Netwerk Systemisch Co-Design te worden dat een nieuwe werkwijze voor complexe maatschappelijke uitdagingen biedt.

In de eerste 4 jaar verrijkt het consortium de kennis, capaciteit en het Systemisch Co-Design-repertoire van de praktijkpartners, de creatieve industrie, onderwijs en onderzoek. In de 2e fase wil de SPRONG-groep ditzelfde doen op landelijk niveau met nieuwe partners uit het werkveld, onderwijs en onderzoek op mbo-, hbo- en wo-niveau. Dit zorgt voor het versneld ontwikkelen en opschalen van concrete betekenisvolle, sociale en technologische innovaties met maatschappelijke impact en resulteert bijvoorbeeld in een Framework en Toolbox voor Systemisch Co-Design.

Penvoerder van dit traject: Hogeschool Inholland

In deze tijd van toenemende onzekerheid, ongelijkheid en maatschappelijke veranderingen is het wegvallen van activiteiten in de culturele en creatieve sector en grote zorg. In Verbeelding in Transities werken 9 onderzoeksgroepen van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, de Gerrit Rietveld Academie, Hogeschool Inholland en de Hogeschool van Amsterdam samen als SPRONG-groep. De groep ontwikkelt in 8 jaar een landelijk kenniscentrum voor creatieve innovatie en maatschappelijk verdienvermogen.

De SPRONG-groep werkt aan de doorontwikkeling van de onderzoeksinfrastructuur die de ontwikkeling van domeinoverstijgende kennis mogelijk maakt. Zo wordt een observatorium ontwikkeld om creatieve methodieken in kaart te brengen, te ontsluiten en door te ontwikkelen vanuit culturele, etnologische en technologische onderzoeksbenaderingen. Daarnaast worden er verbeeldingswerkplaatsen opgezet waar de creatieve methodieken en het maatschappelijk verdienvermogen van de culturele en creatieve sector getoetst worden bij praktijkvragen uit het sociale domein.

Penvoerder van dit traject: Amsterdamse Hogeschool voor de kunsten

De SPRONG-groep Kansen met Data (KmD) draagt bij aan het vergroten van het maatschappelijk verdienvermogen, door de snelle technologische ontwikkelingen op het gebied van data science via learning communities en living labs toegankelijk te maken voor instellingen en bedrijven, met name voor het mkb. Hiervoor bundelt KmD de krachten en netwerken van 2 lectoraten in Oost-Nederland: het lectoraat Supply Chain Finance en het lectoraat Logistiek & Allianties.

Deze lectoraten brengen bestaande activiteiten bijeen binnen 1 onderzoeksgroep (KmD) en laten deze de komende 8 jaar uitgroeien tot een krachtige groep. De focus ligt op het ontwikkelen van een regionale visie op de data- en technologiegedreven innovatie van goederen-, geld- en datastromen, het onderhouden en uitbouwen van regionale kennisclusters, het uitbouwen van data science-leerpaden van student tot professional en het opzetten van een experimentplatform.

Penvoerder van dit traject: Windesheim

Een belangrijke opdracht binnen het Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid is het innoveren in de zorg, om hiermee een bijdrage te leveren aan vitaal functionerende burgers in een gezonde economie. Deze SPRONG-groep maakt technologische innovaties geschikt en toegankelijk voor mensen met een lagere sociaaleconomische status in de regio’s Noord- en Oost-Nederland om hun gezondheid en welzijn te bevorderen.

Het netwerk, bestaande uit Saxion, Hanzehogeschool Groningen, TechYourFuture, mkb’s, zorg- en welzijnsorganisaties, kennisinstellingen, burgers en de overheid, zet in op het gedrag en empowerment van burgers met een lagere sociaaleconomische status. Daarnaast vindt er een continue effectmeting en monitoring plaats van de ingezette technologische innovaties. Hierbij worden vraagstukken rondom waardecreatie en opschaling systematisch geagendeerd.

Penvoerder van dit traject: Saxion