Genomineerden RAAK-award 2023 bekend

In de textielindustrie is katoen de meest gebruikte grondstof. De huidige niet-circulaire en niet-duurzame productie en toepassingen van katoen hebben een grote negatieve impact op mens en milieu. Zowel het economische als duurzame verbeterpotentieel voor circulair textiel is dan ook enorm.

Een consortium van Nederlandse en Indiase partners onder leiding van Karen Janssen, associate lector bij het lectoraat Economy as a Common van Avans Hogeschool, is de uitdaging aangegaan om katoen meerdere keren te recyclen en in elke stap waarde te behouden en te creëren. Als laatste stap wordt de grondstof veilig teruggeven aan de biosfeer waar het als voeding dient voor nieuwe katoenplanten.

In dit project werken Nederlandse bedrijven uit de gehele textielketen samen met Indiase bedrijven. De nadruk ligt zowel op onderzoek naar de technische haalbaarheid van de katoenvezel als op de ontwikkeling van collaboratieve bedrijfsmodellen.

De koraalriffen van de Caribisch Nederlandse eilanden St. Eustatius en Saba zijn van groot ecologisch en economisch belang. Door massasterfte van de zee-egel diadema antillarum in 1983 werden schadelijke algen niet langer begraasd. Helaas zijn de zee-egels 40 jaar later nog steeds afwezig en is de hoeveelheid koraal schrikbarend afgenomen. Lokale natuurbeheerorganisaties St. Eustatius National Parks en Saba Conservation Foundation willen daarom actieve interventies gebruiken om de zee-egelpopulaties te herstellen.

Projectleider Alwin Hylkema, docent-onderzoeker bij het lectoraat Coastal and Marine Systems en mede-onderzoekers van Hogeschool Van Hall Larenstein ontwikkelden en testten de interventies in het RAAK-PRO-project Diadema. Het is de onderzoekers gelukt om een consistente kweekmethode te ontwikkelen, waarmee bij elke poging jonge zee-egels zijn geproduceerd.

Daarnaast heeft het team een methode ontwikkeld waarmee substraat in het water wordt geplaatst waarop de zee-egellarven zich kunnen vestigen en veilig kunnen opgroeien. Dit moet een kettingreactie in gang zetten: algen worden intensiever begraasd, er groeit meer koraal, wat uiteindelijke weer leidt tot een geschikter habitat met meer schuilplaatsen voor vissen en andere mariene organismen.

Jongerenwerkers proberen steeds meer aan te sluiten bij de online leefwereld van jongeren. Er ontbreekt echter kennis over hoe het beste te werken in een online omgeving en wat de rol en bijdrage is van jongerenwerkers aan de ontwikkeling en participatie van jongeren in de online leefwereld.

Hoofdonderzoeker Dejan Todorovic heeft met het lectoraat Youth Spot (Hogeschool van Amsterdam, onder leiding van lector Stijn Sieckelinck) onderzoek uitgevoerd naar het jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren. Het project werd uitgevoerd onder leiding van HvA-onderzoeker Willeke Manders samen met 14 jongerenwerkorganisaties. De onderzoekers deden het onderzoek in co-creatie met jongerenwerkers, waarbij verschillende innovatieve onderzoeksmethodes zoals Photovoice zijn gebruikt.

Het onderzoek van Todorovic heeft geleid tot een handreiking die jongerenwerkers helpt een bijdrage te leveren aan de persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie van jongeren door aan te sluiten bij hun online leefwereld. Aan de hand van tastbare en bruikbare voorbeelden en 7 concrete stappen geeft de handleiding jongerenwerkers de benodigde handvatten.

Bedrijventerreinen zijn vanwege hun verharde inrichting extra gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering. Effecten van hitte, droogte en intensieve neerslag zijn hier groter dan elders. Gemeenten en waterschappen willen integrale groen-maatregelen doorvoeren om bestaande bedrijventerreinen klimaatadaptief, natuurinclusief en aantrekkelijk te maken.

Peter van der Maas, lector Duurzame Watersystemen bij van Hogeschool Van Hall Larenstein, onderzocht met zijn lectoraat hoe overheden samen met ondernemers tot een effectieve aanpak kunnen komen. Onderzoekers, docenten en meer dan 100 studenten hebben op 6 bedrijventerreinen onderzoek gedaan naar bio-fysieke kenmerken, (beleving van) temperatuur en biodiversiteit, en belangen van ondernemers, werknemers en beleidsmakers.

Het onderzoek is een samenwerking tussen hogescholen, gemeenten, waterschappen, groenbedrijven en een milieufederatie, in nauw contact met bedrijvenverenigingen en ondernemers. Op basis hiervan is een werkwijze ontwikkeld voor het vergroenen van bestaande bedrijventerreinen, inclusief succes- en faalfactoren.

Het belang van het ontwikkelen van eenvoudige sneltesten voor nieuwe ziekten is gebleken tijdens de coronapandemie. Het doel van dit project was daarom met een combinatie van eenvoudige out-of-the-clean-room-technieken, zoals printtechnieken, een platform genereren waarmee mkb-ers de haalbaarheid van hun idee met betrekking tot een bio(medische) sensor met prototypes kunnen aantonen.

Lector Jan Bernards en onderzoekers van het lectoraat Applied natural sciences van Fontys Hogescholen hebben nieuwe sensortechnologie verder ontwikkeld om de aanwezigheid van relevante antigene targets te kunnen meten en daarmee snel een ziekte te kunnen diagnosticeren. Hiervoor is een microfluïdische cartridge ontwikkeld en zijn de bioluminescentie sensor en microfluidische cartridge samengevoegd.

Het project heeft geleid tot nieuwe benaderingen en concepten op het gebied van biomedische devices. De verschillende onderzochte sensoren worden al gebruikt bij andere onderzoeken. Daarnaast wordt de opgedane kennis in de verschillende programeertalen toegepast binnen het onderwijs om opstellingen verder te automatiseren en studentenprojecten te verbeteren.

Het bepalen van de vorm van enkel- en voetorthesen is een complex proces. In de huidige orthopedische praktijk wordt de vorm daarvan bepaald met een gipsafdruk van de voet waarbij de expert met zijn handen manipulaties aan de voet uitvoert en het ontwerp bepaalt.

Het onderzoeksproject SmartScan onder leiding van associate lector Fred Holtkamp van het lectoraat Health innovations & technology (Fontys) wil deze correcties objectiveren en zichtbaar maken, waardoor het handelen van de expert geëxpliciteerd en geanalyseerd kan worden. Een tactiel digitaal scansysteem biedt hier een oplossing voor.

Inmiddels is er een prototype van het scansysteem dat een digitale afdruk van de voet maakt zonder dat daar gipszwachtels voor nodig zijn. De SmartScan maakt het ontwerpproces van een individueel hulpmiddel inzichtelijker, eenduidiger, reproduceerbaarder en in het onderwijs makkelijker overdraagbaar.