RAAK-mkb: 11 projecten gehonoreerd

In een RAAK-mkb-onderzoek gaan onderzoekers van hogescholen met partners uit de beroepspraktijk aan de slag met uitdagingen waar mkb-ondernemingen voor staan. Oplossingen voor de vraagstukken kunnen de vorm hebben van een prototype, een nieuwe werkwijze of een ander toepasbaar resultaat. De subsidieronde van maart 2024 heeft geresulteerd in de financiering van 11 onderzoeksprojecten, die zich richten op diverse onderwerpen in bijvoorbeeld de zorg, de maakindustrie en de technieksector.

Programmamanager RAAK-mkb Jorick Bruins: “Ik ben elke keer weer onder de indruk van de stappen die worden gezet in de RAAK-mkb-onderzoeken. Deze week werden de genomineerden bekend van de RAAK-award, de prijs voor het beste praktijkgericht onderzoek. Een beter voorbeeld van de impact van RAAK-onderzoek is er niet. Ik hoop over een paar jaar zeker een aantal van de 11 projecten die nu kunnen starten terug te zien bij de aanmeldingen voor de award.”

Lees meer over de 11 gehonoreerde projecten.

Recommendersystemen – systemen die aanbevelingen doen op basis van een algoritme – worden nu al gebruikt op bijvoorbeeld streamingdiensten en datingapps. De inzet van dit soort systemen in de gezondheidszorg, bij werving en selectie, fraudedetectie, en financieringsvraagstukken kan grote gevolgen hebben, zowel op individueel als op maatschappelijk niveau. Het is daarom urgent dat recommendersystemen volgens de waarden van Responsible AI ontworpen worden.

Dit project wil daaraan bijdragen door een pattern library te ontwikkelen voor ontwerpers. Uit onderzoek is gebleken dat gebruikers die via interacties het algoritme bij kunnen sturen vaak meer transparantie en betrouwbaarheid ervaren dan zonder de mogelijkheid tot interactie. Deze pattern library moet daarom een overzicht gaan bevatten van interactiemogelijkheden, geannoteerd met onderzoek over hun werking en inzetbaarheid.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

Het beschermen van onze leefomgeving en het verhogen van het herstellend vermogen van de natuur is belangrijker dan ooit. De paardenhouderij is onderdeel van de plattelandseconomie en toch wordt de impact van deze sector regelmatig onderschat. onderdeel van de plattelandseconomie en toch wordt de impact van deze sector regelmatig onderschat. Het houden van paarden gaat namelijk gepaard met extensief grondgebruik en kan aanzienlijk bijdragen aan een groenere, biodiverse en duurzamere leefomgeving.

Dit project gaat in op de vraag van hippische ondernemers om biodiversiteit en paardenwelzijn te verbinden met nieuwe verdienmodellen, binnen de kaders van het verhogen van de groenblauwe dooradering en de landschapskwaliteit. Op basis van de onderzoeksresultaten worden gerichte adviezen ontwikkeld voor de hippische ondernemers hoe hun erven ingericht kunnen worden. Vervolgens wordt een brede modelwerkwijze voor biodiverse paardenhouderijen ontwikkeld, voor een brede toepassing in de hippische sector.

Penvoerder: Van Hall Larenstein University of Applied Sciences

Met de toename van rijhulpsystemen in wegvoertuigen maken krachtige detectie- en verwerkingsoplossingen een verdere automatisering van weg- en off-roadvoertuigen mogelijk. Het mkb en onderwijs moeten zich aanpassen op deze trend. HAN University of Applied Sciences heeft een eerste prototype robotplatform ontwikkeld om geautomatiseerde voertuigtechnologie te testen in dynamische verkeersscenario's met VRU's (Vulnerable Road Users, kwetsbare weggebruikers).

Commercieel verkrijgbare VRU-robotplatforms voldoen aan standaarden, waardoor ze niet flexibel zijn met betrekking tot het ontwerp van VRU-dummy's. Dit project streeft naar een eerste, open versie van een geïntegreerde oplossing om verkeersscenario's inclusief VRU's fysiek na te bootsen. Met de CORDS-VTS-oplossing kunnen mkb-ondernemingen, onderzoekers en opleiders technologie voor voertuigautomatisering testen tegen een betaalbare prijs en met de nodige flexibiliteit, waardoor meer innovatie mogelijk wordt.

Penvoerder: HAN University of Applied Sciences

Paramedici hebben veel vragen over hoe zij patiënten met geldzorgen het beste kunnen helpen, en werken nu nog vaak solitair, incidenteel en per casus aan oplossingen. Dit project draagt bij aan een duurzame, solide en breed gedeelde oplossing. Er wordt een interventie ontwikkeld gericht op het vergroten van de toegankelijkheid van zorg, opbrengst van zorg en interprofessionele samenwerking.

Het project bouwt voort op een KIEM-project waarin is samengewerkt met paramedische praktijken. Binnen het huidige project is het verbreed met het sociaal domein en eerstelijnszorgadviseurs die ondersteunen bij netwerkvorming en domeinoverstijgende samenwerking. Daarmee levert de praktijk een tastbare bijdrage aan een interventie die landelijk kan worden gedeeld en ingebracht in het onderwijs.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

Een uitdaging in het betaalde voetbal is dat supporters zich flink kunnen misdragen in het stadion. Het werkt averechts als beveiligers supporters terechtwijzen. Dit bederft het plezier van andere bezoekers. Uit onderzoek van de KNVB blijkt dat het aantal supporters dat hun club bezoekt tijdens thuiswedstrijden de afgelopen 10 jaar is afgenomen. Ongeregeldheden en ongewenst gedrag verminderen niet alleen het plezier van supporters bij wedstrijden, het is ook nog kostbaar door de benodigde beveiliging.

Hoe kunnen we het voetbal veilig en gastvrij houden voor supporters die geen problemen veroorzaken? Via dit project willen onderzoekers van Saxion inzicht krijgen in hoe ongewenst supportersgedrag kan worden voorkomen en daarmee de sfeer en de veiligheidsbeleving kan worden verhoogd. Op deze wijze wordt beoogd de trend van dalende bezoekersaantallen te keren.

Penvoerder: Saxion

Onder druk van woningtekorten zijn tussen 1960 en 1975 bijna 80.000 complexen gebouwd met industriële methoden, standaardoplossingen en door een beperkt aantal bouwende partijen. Deze woningen staan aan de vooravond van ingrijpende ontwikkelingen: renovaties, verduurzaming, aanbouwen of verdichten. Het opdrachtgeverschap is echter gefragmenteerd. Mkb-ondernemingen die de opdrachten gaan uitvoeren hebben behoefte aan meer kennis over deze woningen.

Met deze vraag gaat dit project aan de slag. Woningen worden geïdentificeerd met een speciaal daarvoor getraind algoritme, bijbehorende keuzemogelijkheden en consequenties worden in beeld gebracht. Het consortium bundelt de pioniers die reeds met deze voorraad op verschillende schaalniveaus aan de slag zijn en betrekt in een bredere Community of Practice de ruimtelijk opdrachtgevende partijen.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Mkb-maakbedrijven hebben veel moeite om de transitie naar een circulaire economie te realiseren. Circulariteit vraagt significante wijzigingen in de bedrijfsvoering en vaak ook een andere inrichting en aansturing van de keten. De daarvoor benodigde stappen zijn niet altijd helder en duidelijk. Hierdoor overzien bedrijven het risico van deze transitie niet en blijft men de oude werkwijzen en het bestaande businessmodel hanteren.

Dit project wil een circulair businessmodel portfoliomanagement-systematiek ontwikkelen om mkb-maakbedrijven in staat te stellen om circulaire businessmodellen naast bestaande (lineaire) businessmodellen te ontwikkelen en te managen. Samen met bedrijven wordt onderzocht welke methoden en technieken hiervoor geschikt zijn.

Penvoerder: Hogeschool Rotterdam

Een veelbelovend duurzaam alternatief voor kunststof op oliebasis is het gebruik van biologisch afbreekbare kunststoffen, zoals polyhydroxyalkanoaten (PHA). De productie van PHA is echter nog steeds duur, wat het gebruik op commercieel niveau belemmert. In 2022 heeft Avans een verkennend KIEM GoChem-project uitgevoerd om te kijken naar de mogelijkheden om PHA-rijke biomassa direct te verwerken tot biocomposieten zonder eerst PHA te extraheren.

In het PHAst Thermoplast-project worden deze mogelijkheden verder onderzocht met een consortium bestaande uit onderzoeksinstituten (Avans, Zuyd, Hanze), PHA-producenten (Paques Biomaterials, Mango Materials), biopolymeer verwerkende bedrijven (RB Biobased Institute, ColorFabb), bedrijven die kijken naar toepassingen voor PHA (Craze, Ecoras, NPSP), en de Nederlandse rubber- en plasticindustriefederatie NRK. Binnen het project worden verschillende materiaalmengsels getest en toegepast worden in spuitgieten en 3D-printen.

Penvoerder: Avans Hogeschool

Jaarlijks worden er in Nederland ongeveer anderhalf miljoen operaties uitgevoerd. Voor een beter herstel kan voorafgaand aan de operatie de belastbaarheid van de patiënt worden vergroot. Eerstelijns mkb-fysiotherapeuten begeleiden prehabiliterende patiënten tijdens hun training. Voor het opstellen van een trainingsprogramma maken zij gebruik van (regionale) protocollen en standaarden. In de praktijk blijkt afstemming op de patiënt wenselijk.

In dit project wordt in nauwe samenwerking met fysiotherapeuten onderzocht welke dilemma’s zij ervaren bij het prehabiliteren van patiënten, waarna een leidraad wordt ontwikkeld waarmee effectieve prehabilitatie kan worden afgestemd op de mogelijkheden van de patiënt. Hiervoor wordt onderzocht wat gewenste en ongewenste variatie is bij prehabilitatie. Deze leidraad wordt vervolgens toegepast, geëvalueerd en doorontwikkeld in samenwerking met de eindgebruikers.

Penvoerder: HAN University of Applied Sciences

De groene en digitale transitie (Twin Transition) van de Europese Unie (EU) is een strategisch initiatief gericht op het bevorderen van duurzaamheid en digitale innovatie binnen de EU. Het is bedoeld om beleid en investeringen op elkaar af te stemmen om een koolstofarme, milieuvriendelijke economie te bevorderen en tegelijkertijd digitale technologieën (zoals kunstmatige intelligentie (AI)) te gebruiken voor economische groei en concurrentievermogen.

Dit RAAK-mkb-project onderzoekt de impact van de Twin Transition op het mkb in de voedselvoorzieningsketen. Het doel is om ondernemingen in de voedselsector te helpen kansen te ontdekken, relevante competenties te verwerven, technische en zakelijke vaardigheden te ontwikkelen en organisatorische praktijken aan te passen om hun bedrijfsdoelstellingen te bereiken. Hierbij wordt samengewerkt door lectoraten van de Hogeschool van Amsterdam, de Hogeschool Utrecht en Zuyd Hogeschool.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Consumenten blijken terughoudend om duurzame voedingsproducten te kopen. Een aanzienlijke groep kan duurzame voeding best betalen, maar wordt geremd door hun perceptie van waarde: ze ervaren geen meerwaarde die het prijsverschil billijkt. Huidige marketingstrategieën blijken onvoldoende succesvol, en er leeft een behoefte aan innovatieve strategieën die nauw aansluiten op de motieven en weerstanden van de consument én het type product.

Via ontwerpgericht praktijkonderzoek ontwikkelt dit project een digitale handleiding voor (marketing)communicatieprofessionals, om daarmee een beweging in gang te zetten die duurzamere voedingskeuzes gemakkelijker maakt voor de consument. Er worden persona’s van verschillende consumententypen ontwikkeld en praktische (marketing)communicatierichtlijnen opgesteld.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht