RAAK-publiek: 23 projecten gehonoreerd

RAAK-publiek is een van onze langstlopende subsidieregelingen. In een RAAK-publiek-onderzoek staat een vraag uit de praktijk van de publieke sector centraal. Hogescholen en minimaal 2 publieke partijen doen in een consortium onderzoek naar praktisch toepasbare oplossingen voor de vraag.

Oplossingen kunnen de vorm hebben van een prototype, een nieuwe werkwijze of een ander toepasbaar resultaat. Het onderzoek levert daarnaast een aantoonbare bijdrage aan de vernieuwing van het hoger beroepsonderwijs.

Hieronder vind je een overzicht van de 23 gehonoreerde projecten, subsidieronde november 2022.

Jaarlijks staan zo’n 30.000 mensen onder toezicht van de reclassering (hierna reclassenten). Als reclassenten voorwaarden overtreden, is een zorgvuldige en deskundige beoordeling van de overtreding en de reactie daarop essentieel. Daarbij spelen verschillende belangen en overwegingen een rol, zoals geloofwaardigheid van de sanctie, veiligheid en re-integratie/resocialisatie van de reclassent.

Een consortium van reclasseringsorganisaties, Hogeschool Utrecht, Universiteit Leiden, vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie en de advocatuur en enkele kennispartners levert in dit project handvatten voor reclasseringswerkers voor zorgvuldige oordeels- en besluitvorming. De bevindingen worden vertaald naar onderwijsmateriaal voor (toekomstige) reclasseringsprofessionals en gedeeld met de (internationale) onderzoek gemeenschap.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

Chronische gewrichtsaandoeningen zijn veelvoorkomende aandoeningen waarmee patiënten bij de fysiotherapeut of oefentherapeut komen. Genezing is vaak niet mogelijk, maar het bevorderen van zelfmanagement kan verergering voorkomen. De inzet van online toepassingen, zoals apps en online platforms, kunnen patiënten met chronische gewrichtsaandoeningen ondersteunen.

Voor veel professionals is echter onduidelijk hoe deze toepassingen zelfmanagement kunnen vergroten en hoe ze kunnen worden ingezet gecombineerd met fysieke begeleiding. In dit project wordt daarom onderzocht hoe oefen- en fysiotherapeuten coaching op zelfmanagement met behulp van online toepassingen kunnen vormgeven.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Met apps als Litterati is het mogelijk om data over zwerfafval te verzamelen en te labelen. Het toekennen van een label is echter een tijdrovende klus en levert maar een beperkt beeld van de totale hoeveelheid zwerfafval. Er zijn steeds meer oplossingen om zwerfafval automatisch in kaart te brengen, maar een praktijkgerichte oplossing voor bijvoorbeeld beleidsmakers zonder technische kennis ontbreekt nog.

In dit project wordt gewerkt aan een gebruiksvriendelijk dataplatform dat het mogelijk maakt om zwerfafval in de openbare ruimte automatisch te detecteren en classificeren. Op basis van de uitkomsten kunnen gemeenten (en andere publieke partijen) in Nederland datagedreven interventies ontwikkelen om zwerfafval tegen te gaan.

Penvoerder: Avans Hogeschool

In het RAAK-publiek-onderzoek BASSTA worden losstaande interventies onderzocht om beter afval te scheiden. BASSTA-plus bouwt hierop voort door te onderzoeken hoe kansrijke gedragsinterventies vanuit BASSTA en andere onderzoeken effectief te combineren zijn en toe te snijden zijn op lokale situaties.

Middels een onderzoeksaanpak gebaseerd op research through design worden combinaties van interventies via veldonderzoek ontworpen en getest, toegesneden op geselecteerde buurten. Samen met de partners wordt met een mix van kwalitatieve en kwantitatieve technieken regelmatig gemonitord of interventiecombinaties effectief zijn en of ze elkaar op de gewenste manier aanvullen.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen van minister Helder zet in op de zelfredzaamheid van senioren en de samenredzaamheid van bewonersgroepen. Woonconsulenten spelen hierin als sociaal beheerder een centrale rol, maar ervaren te weinig houvast bij het ondersteunen van individuele bewoners en de bewonersgroep als geheel.

Samen met betrokken publieke partners pakken onderzoekers van 3 lectoraten en een leerstoel dit vraagstuk op. Woongebouwen van betrokken woningcorporaties dienen als living labs. Bevindingen die hieruit voortkomen worden vertaald naar richtlijnen en strategieën voor het bevorderen van zelf- en samenredzaamheid van (toekomstige) oudere huurders binnen verschillende gebouwtypen.

Penvoerder: HAN University of Applied Sciences

Gedurende een behandel- en nazorgtraject binnen de oncologische zorg ligt de focus op de diagnose en de behandeling. Seksualiteit en intimiteit komen nauwelijks aan bod, ondanks dat zorgprofessionals het belang hiervan erkennen. Zij geven aan het lastig te vinden het gesprek hierover te voeren.

Bestaande leermiddelen op dit gebied geven handreikingen voor het agenderen van het thema, maar geven onvoldoende antwoord op de vraag hoe interacties over intimiteit en seksualiteit verlopen. In dit project wordt samen met de beroepspraktijk een leeromgeving ontwikkeld waarin zorgprofessionals zich bewust worden van patiëntgerichte gesprekstechnieken.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

Publieke dienstverleners kunnen vanuit beschikbare persoonsdata vroegtijdig (dreigende) problematiek bij burgers signaleren. Omdat vaak niet duidelijk is wat wel en niet mag en dit uitzoeken veel tijd kost, zijn dienstverleners zijn hier echter terughoudend in. Ook is onduidelijk hoe burgers aankijken tegen proactieve dienstverlening.

Doel van dit project is een concreet handelingsperspectief voor betekenisvolle, door data ondersteunde proactieve dienstverlening. Er wordt ingezoomd op het domein van schuld- en armoedepreventie. Via een ontwerpgerichte, multidisciplinaire onderzoeksaanpak worden dienstverleningsconcepten ontwikkeld en getest. De uitkomsten worden vertaald naar een praktische handleiding voor professionals.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

De zorgsector kampt met oplopende personeelstekorten. Een gezond leer- en werkklimaat kan bijdragen aan het behoud van studenten die stagelopen en startende verpleegkundigen die net aan hun loopbaan zijn begonnen. Mede door de oplopende tekorten blijkt het bieden van zo’n klimaat een grote uitdaging voor zowel het onderwijs als de zorgpraktijk.

Met een ontwerp- en actieonderzoekgerichte benadering werken opleidingen, zorginstellingen, studenten en startende verpleegkundigen samen aan een modulair opgebouwd Transitie-van-Opleiding-naar-Praktijk (TOP-)programma. Dit programma moet ervoor zorgen dat studenten beter zijn voorbereid op het mentaal en fysiek uitdagende beroep van verpleegkundige en startende verpleegkundigen vitaal aan boord blijven.

Penvoerder: Hogeschool Rotterdam

Het RAAK-project inzet Technologie voor Leefstijl Coaches (iTLC) heeft laten zien dat e-coaching via het digitale platform eCoachGids een prettig hulpmiddel kan zijn tijdens een begeleidingstraject. Op dit moment mist de eCoachGids echter specifieke aandacht voor blijvende gedragsverandering.

Dit project speelt in op die behoefte. Het project resulteert in een doorontwikkeling van de bestaande eCoachGids op basis van nieuwe kennis over wensen, behoeften en passende gedragsveranderingsmethoden. Om dit te bewerkstelligen wordt input opgehaald bij gebruikers en worden bestaande tools geïnventariseerd.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

Kinderen met beperkingen willen participeren in beweegactiviteiten in hun eigen omgeving. Een verandering in de rol van kinderfysiotherapeuten is noodzakelijk om dit te bewerkstelligen. Dit blijkt uit enquêtes, semigestructureerde interviews en co-creatiesessies met kinderfysiotherapeuten, ouders en kinderen.

Een consortium van onder andere kinderfysiotherapeuten, ervaringsdeskundigen, gedragsdeskundigen en onderwijsdeskundigen gaat aan de slag met een nascholing voor kinderfysiotherapeuten. Deze stelt hen in staat competenties rondom gedragsverandering en samenwerking te integreren in hun beroepscontext. Daarnaast wordt een prototype van digitaal ontwikkelplatform ontwikkeld waarop het digitale gedeelte van deze nascholing geplaats wordt.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

In veel gemeenten hebben jongerenwerkers een opdracht in armoedebestrijding en schuldenpreventie (A&S). Het type aanbod (diensten en projecten) op dit gebied verschilt tussen gemeenten en uit werkveldsessies blijkt dat jongerenwerkers hierdoor niet goed weten wat ze kunnen inzetten op A&S.

Dit handelingsonderzoek beoogt in kaart te brengen met welk aanbod jongerenwerkers werken aan A&S en hoe zij dit aanbod en bijbehorend methodisch handelen verder kunnen versterken zodat dit (duurzaam) kansen biedt voor jongeren (10-27 jaar) die opgroeien in (dreigende) armoede en/of met (dreigende) schulden.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Op dit moment wordt bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) niet structureel ingezet op doorontwikkeling na het 18e levensjaar. Er is geen structurele aandacht voor vervolgonderwijsmogelijkheden of (door)ontwikkeling op de werkplek of dagbesteding. Professionals merken dat zij kennis en vaardigheden missen om ontwikkelingsgericht te begeleiden.

In dit project wordt kennis verzameld over ontwikkelingsgericht begeleiden en bestaande succesvolle initiatieven, om deze om te zetten in praktische handvatten. Daarnaast wordt met een aantal (zorg)organisaties met actieleertrajecten onderzocht hoe binnen de eigen organisatie het ontwikkelingsgericht begeleiden (meer) toegepast kan worden.

Penvoerder: Windesheim

Uit onderzoek blijkt dat plezier in bewegen een belangrijke factor is voor een leven lang bewegen. Vakleerkrachten bewegingsonderwijs geven echter aan niet te weten of hun lessen bijdragen aan het plezier in bewegen van kinderen. Er is nog geen eenduidig begrip van plezier in bewegen en het is ook nog niet helder welke factoren het plezier van leerlingen in de gymles beïnvloeden.

In dit project beoogt een landelijk consortium onder andere inzichtelijk te maken welke factoren van een gymles plezier van kinderen beïnvloeden en een instrument te ontwikkelen waarmee vakleerkrachten in staat zijn om het plezier van kinderen tijdens de gymles te monitoren.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Om de kunststofketen circulair te maken is nog veel inzet nodig. De afvalstromen bij bedrijven blijken homogeen en kunnen een bron zijn voor nieuw materiaal voor publieke infrastructuur, bijvoorbeeld voetgangersbruggen. Zo’n kunststofbrug heeft weinig onderhoud nodig en plastic afval krijgt een nuttige nieuwe bestemming.

Er is echter nog weinig bekend over de levensduur en de milieueffecten op bodem en water van 3D -geprinte infrastructuur. In dit project onderzoekt Avans Hogeschool samen met de provincie Noord-Brabant, de gemeente ‘s-Hertogenbosch, de gemeente Breda, TU Delft en TU/e in hoeverre 3D-geprinte infrastructuur kan bijdragen aan Nederland Circulair 2050.

Penvoerder: Avans Hogeschool

In het onderzoeksproject Minds-On is een didactisch instrument ontwikkeld waarin leerlingen experimenten opzetten en uitvoeren (hands-on) en daarnaast met een interactief diagram gestimuleerd worden hierover te redeneren (minds-on). Echter, uit de resultaten kwam naar voren dat leerlingen de bijbehorende vaktaal (vocabulaire van het kennisdomein) missen en slechts beperkt redeneervaardigheden kunnen toepassen.

In het project Minds-On Taal wordt het didactisch instrument aangepast met nieuwe activiteiten, werkvormen en interacties vanuit de taaldidactiek, met aandacht voor het aanleren van domein specifieke woorden en het ondersteunen van natuurwetenschappelijk redeneren.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

Ambtenaren van plattelandsgemeenten ervaren gebrek aan capaciteit en competenties om beleidsmaatregelen te formuleren voor de transitie naar duurzame mobiliteit die het platteland leefbaar en bereikbaar houdt. Informatiebronnen voldoen niet aan de vraag en er is een gebrek aan specialistische kennis om communicatie met en participatie door inwoners op te zetten om gedragsverandering te stimuleren.

In dit project wordt een Beleidskeuze Support System (BKSS) ontwikkeld, bestaande uit een aantal samenhangende toepassingen, passend bij de doelen van deze ambtenaren. Enerzijds levert het BKSS inzichten door het organiseren en combineren van bestaande en nieuwe gegevensbronnen. Anderzijds vormen deze inzichten de basis voor het ontwerp van communicatie en participatie met inwoners.

Penvoerder: Hanzehogeschool

De coronacrisis heeft laten zien dat de bevoorrading van wegwerpartikelen binnen de gezondheidszorg kwetsbaar is en zorgt voor veel afval. De vraag naar herbruikbare artikelen groeit, maar er is weinig bekend over de sociale, economische en ecologische kosten en baten van deze artikelen.

In dit onderzoek wordt een open source keuzetool ontwikkeld die voor managers in de gezondheidszorg inzichtelijk maakt wanneer herbruikbare en recyclebare artikelen een goed alternatief zijn. Hiermee draagt het project bij aan circulair inkoopbeleid bij zorginstellingen door dynamische informatie te bieden.

Penvoerder: Hogeschool van Amsterdam

De zorg voor mensen met kanker heeft een kantelpunt bereikt. Zij gaan na een operatie sneller naar huis om te herstellen dan voorheen; hierdoor neemt het belang voor goede herstelzorg toe. Zowel zorgverleners als patiënten met merken op dat op dit moment de herstelzorg onvoldoende aansluit bij de behoeften van de patiënt. Ook dierbaren worden op dit moment onvoldoende betrokken.

Met een consortium van 3 ziekenhuizen, een patiëntenorganisatie, 2 oncologische samenwerkingsverbanden, 3 beroepsverenigingen van paramedici en 2 hogescholen, onderzoekt het project PREFERENCE hoe we deze mensen optimaal kunnen worden ondersteund in hun fysiek herstel, kwaliteit van leven en participatie.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht

De Nederlandse samenleving staat voor de transitie richting een circulaire economie (CE) waarin materialen zoveel mogelijk in de kringloop blijven. Een transitie start met kleine stapjes, met (lokale) projecten waarin nieuwe praktijken worden uitgeprobeerd. Gemeenten spelen daarbij een cruciale rol. In de praktijk blijken ze echter te worstelen met hun rol en positie, te midden van andere actoren.

Dit project gaat gemeenten ondersteunen bij hun pogingen om CE lokaal en regionaal te versterken. Het consortium gaat daarvoor aan de slag met het bestuurlijk vermogen van een gemeente om CE te bevorderen, met stijlen van governance die een gemeente hanteert, en met de rol van transitiemakelaars.

Penvoerder: Windesheim

Nederland staat voor de grootste dijkversterkingsopgave sinds de deltawerken: voor 2050 moet minimaal 1300 kilometer worden versterkt van de in totaal circa 3500 kilometer. De huidige Nederlandse aanpak, waarbij dijken steeds hoger en breder worden gemaakt om de risico’s te beperken, zorgt daarom op termijn voor ruimtelijke problemen.

In dit voorstel worden de mogelijkheden voor ‘taaie dijken’ onderzocht, die goedkoper en met een kleiner ruimtebeslag aan de veiligheidsnormen voor waterkeringen voldoen. Het doel van dit project is om inzichten te genereren in de klimaatrobuustheid van taaie dijken, zodat de dijkwerkers aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma een concreet beeld krijgen van deze nieuwe extra dijkversterkingsoptie.

Penvoerder: HAN University of Applied Sciences

Mensen met een dwarslaesie hebben een relatief ongezond beweeg- en voedingspatroon. Eerstelijnszorgprofessionals proberen ondersteuning te bieden, maar zij geven aan onvoldoende kennis en handreikingen te hebben om deze heterogene doelgroep met complexe gezondheidsproblemen van leefstijlcoaching te voorzien.

Met bestaande leefstijlinterventies als vertrekpunt wordt in dit project gewerkt aan producten (een triagehulpmiddel, een leefstijlcoachingsreis en een zorgnetwerkomgeving) die zorgprofessionals faciliteren om mensen met een dwarslaesie duurzaam en integraal naar een gezonde leefstijl te begeleiden.

Penvoerder: Hogeschool Inholland

In 2023 treedt de Omgevingswet in werking. De wet genereert een ruimtelijke transitie, die moet leiden tot de duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. In dit onderzoeksproject komt deze transitie samen met de ruimtelijke (her)ontwikkeling van water- en bodemsystemen/ De maatschappelijke roep om water en bodem leidend te laten zijn in ruimtelijke ontwikkeling wordt namelijk steeds groter.

De beoogde onderzoeksresultaten betreffen ondersteunend instrumentarium (zoals handreikingen, storymaps, gidsprincipes, podcasts en animaties) dat bruikbaar moet zijn in de praktijk van gemeenten en waterschappen. Theorie en praktijk van de ruimtelijke transitie en de watertransitie komen zo samen in de geest van de Omgevingswet.

Penvoerder: Hogeschool Van Hall Larenstein

Het belang van preventie om gezondheid te behouden en bevorderen wordt steeds meer erkend. Echter, preventieve maatregelen gericht op cognitieve vaardigheden van het individu zijn vaak minder effectief voor mensen in kwetsbare omstandigheden. Zij hebben meer baat bij een collectieve aanpak gericht op de wijk en hun leefomgeving.

In dit project wordt een (digitale en/of fysieke) tool(box) ontwikkeld waarmee (toekomstige) professionals ondersteund worden om op verantwoorde wijze een laagdrempelig gesprek te voeren met deze personen over hun behoeften en welzijn. Waardevolle inzichten die hieruit voortkomen worden geselecteerd, gepresenteerd en ontsloten naar andere gebruikers.

Penvoerder: Hogeschool Utrecht