Lijn 2: thematische samenwerking

Naast de meer gebruikelijk actoren zoals kennisinstellingen, bedrijven en ministeries nemen ook regionale overheden en burgerorganisaties deel aan het realiseren van maatschappelijke doorbraken op deze thema’s. SIA heeft een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van thematische programma’s en participatie van de hogescholen in landelijke (en Europese) consortia. De onmiskenbare regionale inbedding van hogescholen vormt daarbij een belangrijk uitgangspunt.

De minister van OCW onderschrijft de bijdrage van praktijkgericht onderzoek van hogescholen in dit thematische onderzoek en verhoogt de middelen in de tweede geldstroom, waardoor SIA de komende periode in ieder geval € 10 miljoen per jaar extra kan investeren in thematische samenwerking.

Dit komt bovenop de huidige inzet van SIA op het KIC en de bestaande samenwerking met bijvoorbeeld de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Infrastructuur en Waterstaat (I&W). SIA vergroot samen met hogescholen de bijdrage van praktijkgericht onderzoek aan de grote uitdagingen waar de maatschappij voor staat.

Samenwerken vergroot de impact van onderzoek in relatie tot de maatschappelijke uitdagingen. We ondersteunen bestuurders en onderzoeksgroepen van hogescholen om samen te werken aan de opgaven uit regionale, nationale en internationale innovatieagenda’s.

We zetten in op netwerkvorming en overlegstructuren voor afstemming. Dat doen we door hbo-thematafels en lectorenplatforms te ondersteunen en te versterken. De afgelopen periode is hiervoor binnen de sector een afstemmingsstructuur ontwikkeld. SIA zet zich in om deze in stand te houden en te stimuleren dat deze openstaat voor nieuwe deelnemers.

Vanuit deze structuur vinden onderzoekers van hogescholen en hun partners de aansluiting bij nationale consortia en innovatie-ecosystemen die zijn gericht op missiegedreven innovatie en concrete maatschappelijke opgaven. We stimuleren zo de versterking van de bijdrage van hogescholen aan het nationale ecosysteem voor onderzoek, innovatie en impact. We zorgen ervoor dat de betrokkenheid van hogescholen al bij aanvang van de nationale agenda- en consortiumvorming gewaarborgd is.

Zo trekken wij samen met de hogescholen op om ervoor te zorgen dat hogescholen in een vroeg ontwerpstadium van beleid en maatschappelijke initiatieven betrokken zijn bij programma’s zoals het KIC, de NWA en het Nationaal Groeifonds en nieuwe initiatieven als het Klimaatonderzoek Initiatief Nederland (KIN). SIA stimuleert netwerkvorming rond maatschappelijke thema’s door mogelijkheden te scheppen voor onderzoekers en bedrijven, publieke organisaties of instellingen om elkaar te leren kennen, kennis uit te wisselen en samen te werken aan onderzoek en innovatie.

SIA zet zich ervoor in dat onderzoekers van hogescholen ook daadwerkelijk en substantieel gaan deelnemen en bijdragen aan (inter)nationale programma’s op de grote maatschappelijke vraagstukken. Dit doen we door onze netwerken te verbinden met de consortia en door te adviseren over de kaderstelling van nieuwe programma’s zoals de te hanteren beoordelingscriteria, de samenstelling van commissies en de inrichtingsvereisten. Maar zeker ook door eigen beproefde instrumenten en werkwijzen in te brengen.

Dit doen we door initiatief te nemen, te investeren en samen met partners op basis van onze instrumenten en regelingen (KIEM, RAAK, SPRONG) thematische financieringsarrangementen te ontwikkelen. We bouwen voort op de goede ervaring met GoChem en GoCI waarmee we op een laagdrempelige manier, kleinschalig onderzoek via de KIEM-regeling voor het mkb mogelijk maken.

We blijven ons inzetten om bij bestaande consortia de aansluiting met het praktijkgericht onderzoek te verbeteren. We willen helpen het praktijkgericht onderzoek gericht op veiligheidsvraagstukken beter te positioneren. Ook gaan we samen met de hogescholen en het bedrijfsleven verkennen hoe we de verbinding met de sleuteltechnologieën verder kunnen verbeteren en hoe we kunnen aansluiten op de Nationale Technologiestrategie. In beide gevallen trekken we samen op met de hbo-thematafels en de relevante lectorenplatforms.

In het kader van de SIA-pilot Richting Europa ontwikkelen we een programma dat bestaat uit calls en netwerkbijeenkomsten waarmee hogescholen in staat zijn hun strategie verder te ontwikkelen om beter aan te sluiten bij de Europese programma’s voor onderzoek en innovatie en bij Europese netwerken. Dit doen we in lijn met de strategie van NWO.

SIA draagt er zorg voor dat meer publieke en private middelen voor maatschappelijke uitdagingen ingezet worden voor het doen van praktijkgericht onderzoek. We bouwen daarbij voort op de succesvolle samenwerking met het ministerie van LNV in het programma Voedsel en Groen.

We willen naar analogie van deze samenwerking ook met andere vakdepartementen werken aan consortiumvorming op de landelijke thema’s. Daartoe introduceren wij een nieuwe versie van het SPRONG-programma, gericht op langdurige samenwerking op de grote transitievraagstukken. In 2026 willen we op elk van de prioritaire thema’s van het kabinetsbeleid een vernieuwd SPRONG-arrangement hebben.

Het vernieuwende karakter van praktijkgericht onderzoek zorgt ervoor dat hogescholen ook expertise ontwikkelen op nieuwe terreinen. In geval van specialistische onderwerpen en samenwerkingsvormen zal SIA zelf initiatief nemen voor programmaontwikkeling.

Met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Platform31 en de VH werken we samen om het praktijkgericht onderzoek aan te laten sluiten bij de kennisvraag van de 350 gemeenten in Nederland. De huidige pilot die in samenwerking met de VNG is gestart bouwen we uit tot een volwaardig en duurzaam samenwerkingsarrangement.

Ook de samenwerking met de TO2-instellingen en de Rijkskennisinstellingen (RKI’s) gaan we verder verdiepen. Met inzet van onze eigen instrumenten, met name SPRONG en L.INT, willen we met deze partners aansluiting zoeken bij de grote programma’s van het Missiegedreven Innovatiebeleid. Dit moet leiden tot meer lectoren met een dubbelaanstelling bij een TO2-instelling of een RKI, het delen van onderzoeksvoorzieningen en het samenwerken in (inter)nationale programma’s.