In bedrijf: Van sportshirt tot plastic fles
Maar liefst 91% van ons polyester-afval wereldwijd kan niet worden gerecycled. Waarom? Het is vervuild, met bijvoorbeeld kleurstof. Als het aan CuRe-directeur Marco Brons ligt, wordt die verspilling snel verleden tijd. Hij bedacht een energiezuinige chemische techniek om vervuild polyester te recyclen. Met studenten van NHL Stenden Hogeschool werkt CuRe dagelijks aan de verfijning en opschaling van de veelbelovende methode.
Een trui die ook katoen en naaigaren bevat, of een tapijt met lijmresten en kleurstof. In de proeffabriek van CuRe Technologie in Emmen zoeken ze continu naar rendabele manieren om allerlei soorten vervuiling te verwijderen uit polyesterproducten. Hoe hun techniek in de basis werkt?
"We knippen met behulp van een chemisch proces de lange polyestermoleculen op in kleine stukjes, zodat het mogelijk wordt om de vervuiling te verwijderen", vertelt directeur Marco Brons, het brein achter de methode. "Dat klinkt eenvoudig, maar haast elk type vervuiling vergt weer een iets andere methode. Sommige methodes brengen we al in de praktijk. Momenteel recyclen we gekleurde petflessen voor Coca-Cola, textiel voor Ikea en matrassen voor Auping. We zijn goed op stoom."
Zorgvuldig omgaan met kostbare textielvezel
Brons broedde jarenlang op het idee om vervuild polyester te hergebruiken. Want voor een expert in plastic recycling is het een onuitstaanbaar gegeven dat 64 miljard kilo gebruikt polyester ‘zomaar’ in de verbrandingsoven verdwijnt.
"Ik vind dat we zorgvuldiger moeten omspringen met al die mooie moleculen in textielvezels, die gemaakt worden van dure olie uit onze aarde. Ik werkte lang bij een groot kunststofbedrijf, waar ik veel mogelijkheden zag om anders met plastic om te gaan. Maar innoveren is lastig in een groot en hiërarchisch bedrijf. Je hebt een klein team nodig dat snel kan beslissen en bijsturen. Een speedboot dus, geen olietanker."
Die snelle en wendbare combinatie vond hij, toen hij jaren later voor zichzelf begon. In 2018 sloot hij een joint venture met Morssinkhof en Cumapol, 2 plasticrecyclebedrijven, die heil zagen in Brons’ methode. En zo werd CuRe – tevens een verwijzing naar het Engelse ‘genezen’ – een feit.
Studenten smeden nieuwe routes
Ook NHL Stenden Hogeschool is al vanaf de start een belangrijke partner voor Brons. "Via lector Jan Jager kon ik de eerste proefjes in 2018 in het lab van deze hogeschool doen, want CuRe had toen nog geen eigen fabriek. Jan en ik kennen elkaar nog van ons werk bij het kunststofbedrijf. Hij is inmiddels nauw betrokken bij de doorontwikkeling van de CuRe-methode.
Elke keer als we tegen een recycleprobleem aanlopen, bespreken we dat en gaan zijn chemie-studenten op zoek naar oplossingen. Bijvoorbeeld om katoen uit polyester te verwijderen. Een cruciaal vraagstuk, omdat de meeste kleding eruit bestaat. Studenten bedenken methodes en routes die wij in onze proef fabriek testen en implementeren. Ik vind hun frisse en onbevangen denkwijze van grote waarde."
Doorstromen van schoolbank naar lab
Oud-student Bram Schmidt was de eerste werknemer van CuRe. Hij deed in 2020 zijn afstudeer opdracht bij het bedrijf en onderzocht onder welke condities je textiel het effectiefst kan ontkleuren. Zijn oplossingen gebruikt CuRe nog steeds. Na Bram stroomden er nog 5 andere studenten door van NHL Stenden naar het bedrijf. Naast de uitwisseling van denkkracht, komen CuRe-werknemers en onderzoekers ook regelmatig bij elkaar over de vloer voor apparatuur en labruimte.
Brons: "En wat ik zo leuk vind: als wij er samen niet uitkomen, heeft NHL Stenden een kort lijntje met andere kennisinstellingen in de omgeving, via het netwerk Universiteit van het Noorden. Zo voorkom je dat je dingen dubbel doet, uitdenkt of aanschaft."
Waar staat CuRe over 5 jaar? "Dan hebben we uitgebreid naar andere delen van de wereld. De voorbereidingen in Azië en Amerika lopen al. Waar het afval is, of waar textiel- of flesproducten gemaakt worden, daar gaan we naartoe. Het ultieme doel is dat we uiteindelijk al het polyester-afval kunnen recyclen tot hoogwaardig toegepast textiel. Zo’n 80% van dat afval kan op relatief korte termijn gerecycled worden. Voor de overige 20% is nog veel inspanning nodig."