Firebot: een blusrobot die levens redt

Brandweermensen staan dag en nacht voor ons klaar. Dat is helaas niet zonder risico. Saxion doet daarom onderzoek naar een soms levensreddende oplossing: een blusrobot.

Gebouwen in steden wordt steeds complexer. We wonen dichter op elkaar en bouwen de hoogte en de diepte in, denk aan bijvoorbeeld parkeergarages. Als er brand uitbreekt zijn die complexe gebouwen gevaarlijk voor brandweermannen en -vrouwen. Slecht zicht door rook en instortingsgevaar vormen een groot risico voor hun veiligheid.

In plaats van een brandweerman of -vrouw een brandend gebouw in te sturen, kun je ook een robot de brand laten blussen. In het RAAK-publiek-project Firebot onderzoekt Saxion hoe je die blusrobots zo efficiënt mogelijk inzet.

Want een robot inzetten lijkt misschien de ideale oplossing, maar het vereist wel wat van degene die hem bedient. Met een afstandsbediening moet je de robot kunnen besturen terwijl je met een camera probeert de weg te vinden. Hoe zorg je dat brandweerlieden optimaal gebruikmaken van de blusrobot?

"Het begon met een ontmoeting op een brandweercongres, tussen een Saxion-collega en de brandweer", vertelt projectleider Roy de Kinkelder. "De Brandweer Amsterdam Amstelland had blusrobots aangeschaft, maar er waren veel vragen over het werken met de robots.

Een brandweerman moet bijvoorbeeld ook om 4 uur ’s nachts direct met de blusrobot aan de gang kunnen", vervolgt De Kinkelder. "In - letterlijk - the heat of the moment moet alles goed werken, en ook als je net wakker bent moet de robot intuïtief te bedienen zijn. Hoe bereid je iemand daar goed op voor?"

Om die vragen goed te beantwoorden, gingen onder andere verschillende brandweerkorpsen en het lectoraat Mechatronica van Saxion een samenwerking aan. Zij onderzochten hoe je de meerwaarde van de blusrobot zo groot mogelijk maakt. Dat kan hem zitten in technische aanpassingen maar ook in personeelsmanagement. Bijvoorbeeld door trainingen, of door middel van nieuwe richtlijnen voor brandweermannen.

Lector Mechatronics Dirk Bekke en projectleider Roy de Kinkelder hebben al een aantal keer geoefend met de blusrobot. Zo was er een oefening in een parkeergarage, waarbij het blussend vermogen van de robot werd getest. Ook observeerden de onderzoekers hoe een brandweerman de robot door de ruimte stuurde met de afstandsbediening. "Het is een beetje een jongensdroom", vertelt de Kinkelder, "blussen met zo’n robot."

De Kinkelder: "Maar los daarvan is het is ook goed om te zien waar je tegenaan loopt. De robot heeft bijvoorbeeld camera’s, maar in een ruimte vol rook hebben die moeite om alles te registreren. Je moet hele goede sensoren hebben, als het ware ogen en oren op het apparaat. Daarom werken we met 3D warmtebeeldtechnologie, die we speciaal voor dit project verder hebben ontwikkeld."

Lector Dirk Bekke vult aan: "Warmtebeeldcamera’s kunnen als het ware door de rook heen kijken. We hebben hiermee al wat experimenten gedaan bij lichte rook en dat werkt goed. We werken het nu verder uit. Zo proberen we nu met die techniek de robot een soort 3D-kaart te laten maken van de ruimte. Dat is echt een nieuwe technologie die nog niet veel op deze manier gebruikt wordt. In die zin is dat ook echt een doorbraak in dit project."

Dat Firebot een RAAK-publiek project moest worden was al snel duidelijk. Bekke vertelt: "Dat komt voort uit de samenwerking met de brandweer, als publieke organisatie. Wel was het voor ons als techneuten vrij nieuw om de focus te leggen op het maatschappelijke probleem waar het onderzoek een oplossing voor moest bieden. Meestal zijn we toch net iets meer bezig met de techniek.

Zo was gebruikersonderzoek een belangrijk onderdeel van dit project. Hiervoor hebben we bijvoorbeeld samengewerkt met de onderzoeksgroep van Industrial Design."

Ook bij de brandweer heeft het project gezorgd voor meer onderlinge samenwerking. De Kinkelder: "Die brandweerkorpsen van verschillende steden zijn soms best een beetje eilandjes. In het project zijn ze met elkaar in gesprek gegaan op een manier die normaal niet snel tot stand komt.

Dat was een mooi onvoorzien resultaat van dit project. Zo heeft een Haags brandweerteam van specialisten op dit gebied een aantal protocollen ontwikkeld die nu door andere korpsen worden ingezet."

"We werken uiteindelijk aan een nog verdere robotisering bij het blussen van branden", vertelt Bekke. "Denk bijvoorbeeld aan autonoom rondrijden van de robot, automatisch blussen, slachtofferdetectie en interacties met drones. Dat is nu nog een beetje toekomstmuziek, maar we werken er hard aan om dit snel realiteit te laten worden."

Foto's: Marjo Baas