'Praktijkgericht onderzoek is essentieel voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt'
Welke rol vervullen het hbo en praktijkgericht onderzoek op dit moment in de Nederlandse samenleving? Wat is de waarde van hiervan, en hoe dragen ze bij aan het toekomstbestendig maken van het land? Deze en meer vragen kwamen op 9 mei aan bod tijdens het hbo-festival van de Vereniging Hogescholen. De pitches van 30 stakeholders van binnen en buiten het hbo werden gebundeld in de publicatie 'Perspectieven op het hbo'. Ook voorzitter bestuur van Regieorgaan SIA, Paul van Rooij, vertelt hierin hoe praktijkgericht onderzoek bijdraagt aan het oplossen van grote maatschappelijke uitdagingen.
Praktijkgericht onderzoek is essentieel voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt
Nederland staat voor grote maatschappelijke uitdagingen: de energietransitie, een vergrijzende bevolking, digitalisering, defensie en veiligheid en verduurzaming van voedselproductie. Die uitdagingen vragen om samenwerking, innovatie en een toekomstbestendige arbeidsmarkt.
Het arbeidsmarktprobleem in Nederland is momenteel aanzienlijk. Er is een structurele krapte, mismatch tussen vraag en aanbod, en een vergrijzende beroepsbevolking. Sectoren met de grootste tekorten zijn zorg en welzijn, techniek en bouw, ICT en onderwijs. Bovendien hebben veel werkzoekenden niet de vaardigheden die aansluiten op de vraag vanuit werkgevers. Deze krapte en mismatch kunnen niet worden opgelost zonder onderwijs, onderzoek en innovatie. Nederland heeft behoefte aan duurzame, circulaire oplossingen voor grote transities in energie, voedsel, veiligheid en in de maakindustrie. En precies daar leveren hogescholen met hun onderwijs en via praktijkgericht onderzoek een essentiële bijdrage. Regieorgaan SIA speelt daarin een belangrijke rol.
Regieorgaan SIA, onderdeel van NWO, stimuleert en financiert praktijkgericht onderzoek aan hogescholen. Het verbindt onderwijs, onderzoek en de beroepspraktijk. Lectoraten werken samen met bedrijven, maatschappelijke instellingen en overheden aan concrete oplossingen voor urgente vraagstukken. Dat onderzoek is regionaal verankerd en maatschappelijk relevant. Er is een wisselwerking met het onderwijs, zodat innovaties en vragen vanuit de maatschappij snel en effectief worden vertaald in nieuwe onderwijsprogramma’s. Onze strategie is gericht op impact. Die proberen we te bereiken langs de lijnen van onderzoekskwaliteit (met financieringsinstrumenten zoals RAAK, KIEM en SPRONG), thematische samenwerking (onder andere NWA, KIC en het Groeifonds) en stelsel ontwikkeling (de rol van het praktijkgericht onderzoek in het brede onderzoeks- en innovatiesysteem, professionalisering).
Lectoren, hogescholen en onderzoekers in Nederland verdienen een groot compliment. Zij slagen erin om wetenschap toegankelijk te praktijkgericht onderzoek is essentieel voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt. Dat vraagt visie, veerkracht en betrokkenheid.
De afgelopen jaren is praktijkgericht onderzoek sterk gegroeid:
- In 2023 besteedden hogescholen € 447.000.000 aan praktijkgericht onderzoek, 27% meer dan in 2022.
- Het aantal lectoren groeide naar 772 en het totaal aantal onderzoeksmedewerkers naar bijna 3.500.
- Structureel is er (tot 2031) via het fonds onderzoek en wetenschap jaarlijks € 100.000.000 extra beschikbaar gekomen via het ministerie van OCW. Daarmee heeft het praktijkgericht onderzoek een essentiële plek in het onderzoeks- en innovatiesysteem gekregen. In de recente bezuinigingen is het praktijkgericht onderzoek van de hogescholen vooralsnog (terecht) ontzien. Naar de toekomst toe is er echter grote onzekerheid.
Lectoren, hogescholen en onderzoekers in Nederland verdienen een groot compliment
Het praktijkgericht onderzoek van hogescholen is niet alleen waardevol voor onderwijs en innovatie, maar ook voor de samenleving als geheel. Het richt zich ook op adaptatie en optimalisatie, versterkt regionale economieën, versnelt maatschappelijke transities en verhoogt de wendbaarheid van de arbeidsmarkt. Praktijkgericht onderzoek creëert waarde in én voor de samenleving. Die waarde moeten we blijven zien, erkennen én ondersteunen. Voor studenten, voor de arbeidsmarkt — en voor Nederland.
